عوامل ژنتیکی
اثرگذاری هورمون های مردانه یا آندروژن ها بر فولیکول هایی که از نظر ژنتیکی حساسند، باعث ایجاد طاسی آندروژنیک می شود. شرایط به خصوصی باید مهیا باشند تا این نوع از طاسی رخ دهد. ریزش مو در آلوپسی آندروژنیک تنها در افرادی با کدهای ژنتیکی خاص رخ می دهد.
این شرایط به صورت یک ژن مستقل یا در میان گروهی از ژن ها، منتقل می شود و می تواند از پدر یا مادر به ارث برده شود. این ژن به صورت غالب بروز داده می شود و می تواند هم در زنان و هم در مردان ظاهر شود؛ به این معنا که طاسی آندروژنیک می تواند هم به فرزند پسر و هم به فرزند دختر انتقال داده شود.
همه ی افراد حامل ژن طاسی، آن را بروز نمی دهند. این ژن باید در ابتدا بروز داده شود تا طاسی آندروژنیک رخ دهد. بروز ژن به عوامل مختلفی مانند: هورمون ها، سن، اضطراب و موارد دیگر وابسته است. اگر فردی طاسی آندروژنیک نداشته باشد، یا ژن مذکور را ندارد و یا این ژن بروز پیدا نکرده است.
هنوز یک ژن یا گروه ژنی مشخص که مسبب طاسی آندروژنیک باشد، شناسایی نشده است. دانشمندان بر این باورند که این ژن، بخشی از ترکیب هورمون های مردانه، آنزیم ها (آنزیم کاهنده آلفا-5) و گیرنده های هورمونی در فولیکول ها است. موارد مذکور سه عامل اصلی دخیل در الگوی طاسی مردانه می باشند. آنزیم کاهنده آلفا-5، آنزیمی است که هورمون مردانه ی تستسترون را به یکی از قوی ترین انواعش، یعنی دی هیدروتستوسترون تبدیل می کند. این هورمون به گیرنده های آندروژن در فولیکول ها متصل می شود.
با پیشرفت مداوم علم ژنتیک، دانشمندان احتمالاً به زودی ژن عامل الگوی طاسی مردانه را شناسایی خواهند کرد و متعاقباً روش های درمان ژنتیکی یا پیشگیری را فراهم می کنند.
هورمون ها
هورمون هایی که در سازوکار ریزش موی آندروژنیک دخیل هستند، هورمون های مردانه یا آندروژن می باشند. آن ها از طریق تعدادی از سازوکارهای زیستی کار خود را انجام می دهند. مبنای کار آن ها هم کنش با گیرنده های روی سلول یا داخل آن است. هورمون های مختلف آندروژن به شیوه های مختلفی بر یک نوع سلول تاثیر می گذارند. سرعت رشد بیشتر موهای بدن، تحت تاثیر آندروژن ها افزایش می یابد در حالی که مو های نازک سر ریزش پیدا می کنند.
رخ دادن الگوی طاسی مردانه متاثر از تستوسترون موجود در دی هیدروتستوسترون است. تستوسترون یک ترکیب نسبتاً غیرفعال است و به کمک آنزیم کاهنده ی آلفا-5 به دی هیدروتستوسترون مبدل می شود. درنتیجه، این آنزیم برای ایجاد طاسی آندروژنیک بسیار مهم است. ما می توانیم آن را در اطراف فولیکول ها بیابیم. دی هیدروتستوسترون توانایی اتصال به گیرنده های آندروژن در فولیکول مو را دارد، در صورتی که توانایی تستستون به طول قابل توجهی کمتر است.
هم کنش هورمون ها با فولیکول ها سبب ایجاد تغییراتی می شود که خود را به صورت کاهش مدت زمان فاز رشد (آناژن) ظاهر می سازند. مدت زمان فاز کاتاژن و تلوژن ثابت می ماند، اما سهم آن ها از 10% به 20% افزایش می یابد؛ به این معنا که موهای بیشتری به طور همزمان در فاز استراحت قرار دارند. به علاوه ، اندازه ی فولیکول تحت تاثیر واقع شده نیز تغییر می کند؛ بنابراین موی جدید نازک تر، کوتاه تر و شکننده تر است.
اینکه چرا علی رغم وجود تمامی هورمون های آندروژنیک و گیرنده ها، بعضی افراد دچار طاسی آندروژنیک می شوند و بعضی افراد خیر، هنوز کاملاً مشخص نیست. اما چند توجیه محتمل وجود دارد:
تعداد گیرنده های آندروژن در فولیکول های مجزا، در افراد مستعد طاسی بزرگتر است. به همین علت مقدار یکسان هورمون های آندروژن اثر بیشتری بر آن ها می گذارد.
حساسیت گیرنده ها در افراد مبتلا به ریزش مو بیشتر است و نتیجتاً با وجود یکسان بودن تعداد گیرنده ها، اثرگذاری آندروژن ها بیشتر می شود.
فعالیت آنزیم کاهنده آلفا-5 در نواحی طاس بیشتر است که باعث وجود تراکم بیشتر دی هیدروتستوسترون نسبت به تستوسترون در آن ناحیه می شود.
افزایش سن
حضور ژن ها و هورمون ها برای ایجاد طاسی آندروژنیک کافی نمی باشد. این فرآیند نیازمند مواجهه با اثرات هورمونی در طی مدت زمانی معین است. زمان لازم برای ایجاد طاسی در اثر مواجهه با این هورمون ها در هر شخص متفاوت است و به بروز ژن و میزان هورمون های آندروژن در خون وابسته است.
حتی در افرادی که زمینه ی ریزش موی آندروژنیک ندارند، طول و ضخامت مو با افزایش سن، کاهش می یابد که منجر به کاهش تعداد مو نیز می شود.
اضطراب و استرس
چندین نوع ریزش مو وجود دارد. برخی از آن ها گسترده اند و به کمک های پزشکی نیاز دارند، برخی نیز محدود و موقتی هستند. رایج ترین آن ها ریزش تلوژن است که از اضطراب نشأت می گیرد. در این نوع ریزش، رشد مو متوقف شده و به مدت چند ماه در فاز استراحت باقی می ماند و سپس می ریزد. سپس با گذشت 6 تا 9 ماه دوباره شروع به رشد می کند.
آلوپسی سکه ای ناشی از حمله ی خود ایمنی گلوبول های سفید به فولیکول های مو است که منجر به ریزش مو می شود. این بیماری معمولاً چند سانتی متر از سطح پوست را تحت تاثیر قرار می دهد و تنها در موارد نادر است که تمام مو می ریزد. این نوع بیماری نیاز به مداخله ی دارویی دارد.
اضطراب معمولاً علت اصلی ریزش مو است، اما به تازگی عمق واقعی اثر آن بر افراد کشف شده است. شیوه ی زندگی امروزی که با اضطراب های مداوم پیوند خورده است می تواند علت اصلی ریزش مو باشد. به همین دلیل بهتر است در صورت رخ دادن ریزش مو، شیوه ی زندگی تان را بررسی کنید و راه هایی برای کاهش استرس بیابید.
منبع: خانه سفید